Trương Quả Lão là một trong số tám vị tiên của Đạo giáo. Cùng với Hán Chung Ly và Lã Động Tân, ông là vị tiên có nguyên mẫu là nhân vật có thật trong lịch sử, các vị tiên còn lại chỉ có trong truyền thuyết. Ông tên thật là Trương Quả, được ghi chép trong ‘Cựu Đường thư’ hay ‘Tân Đường thư’.
Trương Quả Lão vốn là đạo sĩ theo trường phái nội đan, tu hành ẩn dật trên núi Điều tại Hằng Châu thời nhà Đường. Vào thời Võ Tắc Thiên, ông tiết lộ rằng mình đã hàng trăm tuổi. Ông cũng nói rằng ông sinh năm Bính Tý thời vua Nghiêu và từng là Thị trung của vua Nghiêu trong hiện thân từ kiếp trước. Ông cũng được biết đến như là sư phụ của trường phái khí công trong Đạo giáo, trong nhiều ngày không cần ăn uống, chỉ cần vài chén rượu là đủ rồi.
Từ Hán Võ Đế đến Đường Huyền Tông, rất nhiều hoàng đế đã từng ôm mộng thành Tiên, mong được trường sinh bất lão, nhưng chưa có vị hoàng đế nào thành công. Thực ra xung quanh họ vốn đã có nhiều vị Thần Tiên, chỉ là họ không ý thức được hoặc không buông bỏ được danh lợi chốn hồng trần mà thôi.
Huyền Tông đi săn mới biết Trương Quả Lão đã nghìn tuổi
Trương Quả Lão tu luyện đắc đạo thành tiên, là một trong Bát Tiên trong truyền thuyết. Ông đã xuất hiện chốn nhân gian vào thời kỳ Đường Huyền Tông.
Đường Huyền Tông có lòng tầm tiên phỏng Đạo, nên đã gặp được Trương Quả Lão. Một hôm, Huyền Tông mời Trương Quả Lão cùng mình đi săn ở Hàm Dương, kết quả săn được một con hươu lớn. Khi Huyền Tông chuẩn bị đưa hươu cho đầu bếp làm thịt, Trương Quả Lão vội vàng ngăn lại:
– Không được thịt, không được thịt. Đây là con hươu tiên, ít nhất đã sống được 1000 tuổi rồi. Xưa kia vào năm Nguyên Liệp thứ 5, Hán Võ Đế đi săn ở rừng Thượng Lâm, tôi cũng đi theo làm tùy tùng, đã bắt được con hươu này. Hán Võ Đế không nỡ thịt nó, bèn phóng sinh.
Huyền Tông cười và nói:
– Trên đời có nhiều hươu như thế này, làm sao có thể chứng minh con hươu ta săn được chính là con hươu Võ Đế đã phóng sinh năm xưa?
Trương Quả Lão nói:
– Năm xưa khi Võ Đế phóng sinh có gắn một tấm thẻ bài nhỏ bằng đồng lên sừng trái của hươu. Ngài xem có còn không?
Huyền Tông cho người đi kiểm tra, quả nhiên phát hiện ra thẻ bài bằng đồng, trên có khắc hai hàng chữ nhỏ, nhưng vì thời gian quá lâu nên đã không nhìn rõ nữa rồi.
Huyền Tông hỏi Trương Quả Lão:
– Năm Nguyên Liệp thứ 5 là năm nào? Cách nay đã là bao lâu rồi?
Trương Quả Lão nói:
– Năm Nguyên Liệp thứ 5 là năm Quý Hợi. Võ Đế bắt đầu làm hồ Côn Minh, đến nay là năm Giáp Tuất, vậy là 852 năm rồi.
Huyền Tông cho tìm Sử quan tính toán, quả nhiên không sai. Nếu xét về thân thế năm sinh, thì mới hay Trương Quả Lão đã sống hơn 1000 năm rồi.
Trương Quả Lão từ chối làm phò mã
Thời cổ đại, làm phò mã là con đường một bước lên trời của kẻ bình dân, ấy vậy mà vẫn có người không muốn. Trương Quả Lão cũng từng từ chối làm phò mã, lẽ dĩ nhiên bởi ông là Thần Tiên nên đã sớm xem nhẹ những chuyện chốn nhân gian.
Một hôm Bí thư giám Vương Hồi Chất và Thái thường thiếu khanh Tiêu Hoa cùng nhau đến Tập Hiền Viện bái kiến Trương Quả Lão. Trương Quả Lão đột nhiên nói rằng:
– Đời người lấy cô công chúa, sợ quá đỗi.
Hai người nghe mà không hiểu Trương Quả Lão muốn nói gì. Vừa hay lúc đó có chiếu thư của hoàng đế đến. Trương Quả Lão tiếp chỉ, hóa ra là muốn Trương Quả Lão nghênh đón cưới Ngọc Chân công chúa. Thì ra Ngọc Chân công chúa yêu thích Đạo, nên Đường Huyền Tông mới tác thành để hai người thành thân, cùng nhau tu Đạo, đồng thời còn làm quan ở bên Huyền Tông. Mọi người thấy Trương Quả Lão đã biết trước chuyện hoàng đế ban cho hôn sự, cũng biết rõ việc này sẽ không thành, đành quay về phúc chỉ.
Cổ nhân gọi vương gia là thiên tuế, hoàng đế là vạn tuế. Kỳ thực người thực sự thiên tuế vạn tuế là người tu luyện đang ở bên họ, hoặc ở bên chúng ta, chỉ là chúng ta không biết đến mà thôi.
Theo Chánh Kiến
Kiến Thiện biên dịch